Yosif Stalin’in tanıklığı

Bolşevik Partisi Merkez Komitesi'nin 10 Ekim 1917 (eski takvime göre 23 Ekim) tarihli toplantısı, silahlı ayaklanma kararının alındığı tarihsel bir dönüm noktasıdır.

Ayaklanma kararının hemen ardından, Geçici Hükümet tarafından aranan Lenin, zorunlu olarak yeniden yeraltına çekildi. Bu kritik günlerde, devrimin pratik hazırlıkları Petrograd Sovyeti ve onun askerî kanadı olan Askerî Devrimci Komite (ADK) tarafından üstlenildi. ADK, 20 Ekim'de (eski takvime göre) Petrograd garnizonunun cepheye gönderilmesini engellemek amacıyla kurulmuştu. Bu komite, ayaklanmanın önde gelen örgütleyici gücü oldu.   

Komitenin başındaki isim, Lev Trotskiy'di. Trotskiy, garnizonun Sovyet saflarına kazanılmasından, ayaklanmanın lojistiğine kadar kritik süreçleri büyük bir örgütsel dehayla yönetti. Petrograd'daki Sovyet askeri operasyonlarını denetledi ve Kasım ayı başlarında başkenti neredeyse tamamen ele geçirdi. 13 Kasım'da (eski takvime göre) Aleksandr Kerenskiy'nin sadık birliklerle Petrograd'ı geri alma girişimini Pulkovo Muharebesi'nde yenilgiye uğratarak Bolşeviklerin şehir üzerindeki tam kontrolünü sağladı.   

Trotskiy’in örgütlenme konusundaki yeteneği, kitleleri etkileme gücü ve askerî-politik vizyonu, devrimin zaferinin anahtarı oldu. Bu öyle bir roldü ki, devrimin birinci yıldönümünde kaleme alınan bir değerlendirmede, ayaklanmanın başarısında Trotskiy’in katkısı şu sözlerle dile getirilmişti:

Ayaklanmanın pratik örgütlenmesine ilişkin tüm işler, Petrograd Sovyet Başkanı Trotskiy Yoldaş’ın doğrudan önderliği altında yürütüldü. Garnizonun hızla Sovyet’ten yana geçmesini ve Askeri Devrimci Komite’nin çalışmalarının becerikli yönetimini partinin esas olarak ve öncelikle Trotskiy Yoldaş’a borçlu olduğunu kesin olarak söylemek mümkündür. Antonov ve Podvoyskiy yoldaşlar Trotskiy Yoldaş’ın baş yardımcılarıydı.

— Pravda, 6 Kasım 1918

Bu satırların yazarı ise Yosif Stalin’den başkası değildi.

 Tarık Ali (yazar) ve Phil Evans (çizer), Yeni Başlayanlar İçin Troçki, çev. Osman Akınhay, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2010, s. 72 [*]

Stalin'in iktidara yükselmesiyle birlikte, bu son derece "sakıncalı" tanıklık tarihten silinmeye çalışıldı. Pravda'nın eski sayıları kütüphanelerden toplatıldı, bu amaçla arşivler tarandı ve makaleyi erişilmez kılmak için çok büyük bir çaba harcandı.

Pravda'nın Stalin'in makalesinin yer aldığı 6 Kasım 1918 tarihli sayısı

[*] Ali ve Evans'ın kitabında Stalin'in makalesinin tarihi yanlış yazılmış. Doğrusu 6 Kasım 1918.